Giấc ngủ – Chìa khóa phục hồi và duy trì sức khỏe

Giấc ngủ là gì?

Giấc ngủ là trạng thái tự nhiên và thiết yếu của cơ thể, nơi não bộ và cơ thể được nghỉ ngơi và tái tạo năng lượng. Trong quá trình ngủ, dù cơ thể dường như im lặng, não vẫn hoạt động tích cực để xử lý thông tin, phục hồi chức năng, và duy trì cân bằng sinh lý.

Thank you for reading this post, don't forget to subscribe!

Nếu thiếu ngủ hoặc giấc ngủ kém chất lượng, cơ thể sẽ phát tín hiệu cảnh báo, gây ra những tác động tiêu cực đến sức khỏe và làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý nghiêm trọng.

Giấc ngủ và những điều kỳ diệu sinh học

Khi bạn chìm vào giấc ngủ, cơ thể bước vào trạng thái thư giãn sâu. Những thay đổi sinh lý, như giảm huyết áp, nhịp tim chậm lại và nhiệt độ cơ thể hạ xuống, là cách cơ thể tiết kiệm năng lượng và chuẩn bị cho sự phục hồi.

Giấc ngủ được chia thành hai giai đoạn chính:

1. Non-REM (giấc ngủ không chuyển động mắt nhanh): Là giai đoạn cơ thể thư giãn và chuẩn bị cho giấc ngủ sâu.
2. REM (giấc ngủ chuyển động mắt nhanh): Đây là lúc giấc mơ xuất hiện, và não bộ hoạt động tích cực để tái tạo trí nhớ và cảm xúc.

Một chu kỳ ngủ hoàn chỉnh kéo dài khoảng 90 – 120 phút, và một đêm ngủ đủ sẽ trải qua 4 – 5 chu kỳ như vậy.

Vì sao chúng ta cần ngủ?

Giấc ngủ không chỉ là lúc cơ thể nghỉ ngơi mà còn là chìa khóa giúp:

• Tiết kiệm năng lượng: Ngủ giúp cơ thể tái tạo năng lượng cần thiết cho hoạt động hàng ngày.
• Phục hồi cơ thể: Các tế bào và mô được sửa chữa, hỗ trợ phục hồi sau chấn thương hoặc tập luyện.
• Cải thiện trí nhớ và cảm xúc: Giấc ngủ giúp não bộ xử lý thông tin, củng cố trí nhớ và duy trì cảm xúc tích cực.
• Loại bỏ độc tố: Nghiên cứu cho thấy, giấc ngủ giúp não loại bỏ độc tố tích tụ trong ngày.

Các vấn đề về giấc ngủ và cách cải thiện chất lượng

Một số rối loạn giấc ngủ phổ biến gồm mất ngủ, ngưng thở khi ngủ, hội chứng chân không yên, và chứng ngủ rũ. Những vấn đề này có thể gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống nếu không được kiểm soát.

1. Mất ngủ

Mất ngủ là tình trạng một người không ngủ được như bình thường: không ngủ đủ, khó ngủ, ngủ không ngon, ngủ không sâu và dễ bị tỉnh giấc. Khi bị mất ngủ, người bệnh có thể gặp tình trạng thiếu ngủ, thường xuyên cảm thấy khó chịu, cản trở hoạt động hàng ngày.

2. Chứng ngủ rũ

Đây là chứng rối loạn giấc ngủ khiến người bệnh muốn ngủ nhiều vào ban ngày, gần như không thể cưỡng lại. Thông thường, chứng ngủ rũ có thể chữa trị. Tuy nhiên cũng có thể dẫn đến các gián đoạn nghiêm trọng, làm giảm chất lượng cuộc sống, khả năng làm việc và ảnh hưởng đến những mối quan hệ xã hội.

3. Hội chứng ngưng thở khi ngủ

Ngưng thở khi ngủ là chứng rối loạn khiến người bệnh có những khoảng thời gian ngừng thở khi đang ngủ. Lúc này, bộ não sẽ bật chế độ bảo vệ bằng cách đánh thức bạn nhưng điều này lại phá vỡ giấc ngủ ngon. Theo thời gian, chứng ngưng thở khi ngủ có thể dẫn đến những biến chứng nặng nếu không được kiểm soát.

4. Rối loạn giấc ngủ nhịp sinh học

Rối loạn giấc ngủ nhịp sinh học là tình trạng làm gián đoạn/ảnh hưởng đến chu kỳ ngủ – thức tự nhiên. Các gián đoạn này tác động đến chất lượng giấc ngủ, thời điểm ngủ, cách người bệnh hoạt động khi thức.

5. Hội chứng chân không yên

Hội chứng chân không yên (RLS) cũng là một bệnh lý gây ảnh hưởng đến giấc ngủ. Người bệnh luôn có một cảm giác thôi thúc mạnh mẽ việc cử động đôi chân. Những triệu chứng diễn ra phổ biến hơn khi người bệnh nghỉ ngơi vào buổi tối. Người bệnh cũng có thể gặp cảm giác khó chịu ở chân như đau nhức, đau nhói. Cảm giác muốn liên tục di chuyển có thể làm cản trở khả năng thư giãn/chìm vào giấc ngủ của người bệnh.

6. Bệnh mất ngủ giả

Mất ngủ giả là một loại rối loạn giấc ngủ. Người bệnh mất ngủ giả thường có những hành vi bất thường ở thời điểm trước hoặc trong lúc ngủ. Người bệnh có thể bị mộng du, rên rỉ hoặc nói chuyện khi đang ngủ… Các biểu hiện này thường xuất hiện phổ biến hơn ở bệnh nhi.

Để có giấc ngủ ngon, bạn cần:

• Duy trì giờ đi ngủ và thức dậy cố định.
• Tránh ánh sáng xanh từ thiết bị điện tử trước giờ ngủ.
• Tạo không gian ngủ thoải mái, yên tĩnh và mát mẻ.
• Hạn chế thức uống có caffeine hoặc rượu trước khi ngủ.
• Xây dựng thói quen thư giãn như đọc sách hoặc nghe nhạc nhẹ.

Ngoài ra, bổ sung các dưỡng chất từ thực phẩm tự nhiên như bạch quả hoặc việt quất cũng có thể hỗ trợ cải thiện giấc ngủ và sức khỏe não bộ.

Lời kết:

Giấc ngủ đóng vai trò không thể thay thế đối với sức khỏe và tinh thần. Hãy dành thời gian chăm sóc giấc ngủ để tận hưởng cuộc sống khỏe mạnh và tràn đầy năng lượng!